Als ik met iemand praat over mijn hobby stamboomonderzoek die zelf ook geïnteresseerd is, blijkt er een grote behoefte te zijn aan basiskennis: hoe begin je, waar vind je de juiste informatie, hoe leg je dat vast? Daarom dit stukje: stamboomonderzoek voor beginners.
De basis is te vinden op deze twee A4tjes. Dezelfde tekst vind je ook in dit artikel.
Het startpunt
Je begint met een gegeven van een lid van de familie die je wilt onderzoeken. Archieven zijn als volgt openbaar:
- honderd jaar na geboorte
- vijfenzeventig jaar na huwelijk
- vijftig jaar na overlijden.
Dat betekent meestal, afhankelijk van je eigen leeftijd, de huwelijksdatum van je ouders, groot- of overgrootouders.
Hoe groot is de familie?
Dat kun je vinden op de Nederlandse Familienamenbank van het CBG: https://www.cbgfamilienamen.nl/nfb/.
In het zoekveld kun je een familienaam invoeren en dan vind je het aantal naamdragers in 1947 en in 2007, verspreid over het land.
Let op: in alle officiële registers zijn personen te vinden onder hun eigen naam, ook getrouwde personen die in het dagelijks leven de naam van hun partner voeren!
Naar de primaire bronnen
Zoek altijd naar de primaire bron. Terug in de tijd tot 1811 is dat de burgerlijke stand, daarvoor de kerkboeken. De registraties liggen tegenwoordig bij de provinciale archieven en soms bij een gemeente (Amsterdam met name).
Een heel groot deel van deze akten is, vaak met een scan, te vinden op een andere website van het CBG: https://www.wiewaswie.nl/.
Provinciale archieven hebben vaak hun eigen verzameling online beschikbaar met net iets andere zoekmogelijkheden. Ik gebruik vanwege mijn wortels in Noord-Nederland vooral:
De burgerlijke stand is nagenoeg compleet. Er zijn wel variaties in schrijfwijze, met name in de 19de eeuw. In de kerkboeken zitten gaten, vooral overlijden is spaarzaam geregisteerd. Ze gaan terug tot hooguit halverwege de 16de eeuw, meestal korter. De variatie in schrijfwijze is enorm.
Andere bronnen
Er is ontzettend veel te vinden als je gaat zoeken op internet. De betrouwbaarheid wisselt sterk, vandaar dat je altijd de primaire bron moet proberen te vinden. Maar werk van anderen kan je wel op het spoor zetten van verbanden die je anders niet of moeilijk had gevonden.
Een bron met heel veel informatie is https://www.genealogieonline.nl/
Als je een gratis account aanmaakt kun je contact opnemen met de eigenaren van de stambomen op deze website.
Van personen waarvan de gegevens nog niet openbaar zijn, is via andere bronnen soms meer te vinden:
- overlijdensadvertenties uit diverse regionale kranten staan op https://mensenlinq.nl/
- foto's van graven zijn te vinden op https://www.online-begraafplaatsen.nl/
- familieadvertenties en krantenberichten zijn te vinden op https://www.delpher.nl/.
Vastleggen wat je vindt
Een goed computerprogramma voor Windows is Aldfaer, gratis te downloaden vanaf http://aldfaer.net/ waar ook documentatie te vinden is. Het programma is gemaakt en wordt onderhouden door een enthousiaste groep vrijwilligers. Een donatie wordt erg op prijs gesteld.
Voor Apple computers ken ik geen gratis programma.
Meer informatie
Meer over stamboomonderzoek:
- mijn ervaringen en die van mijn vader op deze website in de serie Onderzoek vroeger en nu
- veel informatie over te raadplegen bronnen in het boek Stamboomboek / Verborgen verleden door Rob van Drie. Het is niet meer nieuw te verkrijgen, maar wel tweedehands op boekwinkeltjes.nl
- het boek Verborgen Verleden door Carry Waalderbos en Merijn de Leur-van Duyn bevat ook een praktische handleiding om je stamboom in kaart te brengen. Ik heb het niet in handen gehad, het lijkt een nieuwere versie van het hierboven genoemde boek. Verschenen in 2024 en verkrijgbaar in de boekhandel
- een praktische handleiding bij het gebruik van Aldfaer is het boek Uw stamboom op de computer door Ronald Balhan en Rob van Drie. Ook dit boek is alleen nog tweedehands verkrijgbaar. Kies het meest recente exemplaar, het programma wordt nog steeds regelmatig bijgewerkt
- en als je aan schrijven toekomtsdan is het boek Hoe schrijf ik geschiedenis? van Jan van de Wetering een fijn hulpmiddel. Ook dit boek is al wat ouder en alleen tweedehands te vinden.